Bu İçerikte Yer Alan Ana Başlıklar:
• Design Sprint Toolkit Nedir, Ne İşe Yarar?
• Ekip
• Ocean’s Eleven Değil, Ocean’s Seven!
Bu içerik ile; fikirlerinizi kullanıcılarla birlikte tasarlamanıza, prototip oluşturmanıza ve test ederek sorunları çözmenize yardımcı olan design sprint metodolojisinin ayrıntıda ne olduğunu, nasıl yapıldığını ve neleri sağladığını öğreneceksiniz. Tüm aşamalarını açıklamalı olarak tanıyacaksınız.
Userspots Akademi’de online olarak devam eden Design Sprint ile UI/UX Eğitimi'ne katılarak “design sprint” çalışmasını uygulamalı olarak deneyimleyebilirsiniz.
Design Sprint metodolojisi, Google'da kullanıcı deneyimi kültürünü büyütme vizyonundan yola çıkılarak geliştirilmiştir. Design Sprint, kullanıcılarla birlikte fikirleri tasarlayarak, prototip oluşturarak ve test ederek sorunları çözmek için kanıtlanmış bir metodolojidir. Totalde ortalama 5 günlük bir süreçte gerçekleşen bu Sprintler, ekipleri ortak bir vizyon altında, açıkça tanımlanmış hedefler ve çıktılarla hızlı bir şekilde organize eder. Sonuçta, bir hipotez geliştirmek, bir fikri prototiplemek ve mümkün olduğunca gerçek bir ortamda olabildiğince az yatırımla hızlı bir şekilde test etmek için kullanılan bir araçtır. Her takımın kullanabileceği, içerisinde iş planını, inovasyonu, davranışsal bilimleri ve tasarımı içeren adım adım bir süreçtir.
Bu metodolojinin 6 aşaması vardır ve hepsini sürece dahil etmeniz tavsiye edilir. Bu yöntemler, bir ekibi problem çözme konusunda işbirliği yapmaya teşvik eder.
Önemli olan, hedefinize özel, en uygun yöntemleri seçmeniz ve buna göre Sprint’iniz için gün sayısını planlamanızdır. Genelde çözmeye çalıştığınız problem türleri için neyin en iyi olduğunu öğrenin, keşfedin ve yaratın!
Bu 6 aşama aşağıdaki gibidir:
• Anlama (Understand)
• Tanımlama (Define)
• Eskiz (Sketch)
• Karar Verme (Decide)
• Prototip Oluşturma (Prototype)
• Doğrulama (Validate)
British Design Council tarafından icat edilen Double Diamond yöntemiyle bu aşamaların gösterimi şekildeki gibidir.
Aşama 1 : Anlama
Bu aşamada, tüm kullanıcılar arasında paylaşılan ve onları ortak paydada buluşturan bir bilgi tabanı oluşturmalısınız. Ekip genelindeki ilgili uzmanlar, var olan sorunu iş insanları, kullanıcılar ve rakiplerle birlikte teknolojik açılardan ifade etmeye davet edilir.
Bu aşamada kullanabileceğiniz araçlar: Customer Journey Mapping, How might we? , User Interviews ve Affinity Mapping gibi yöntemleri kullanarak bu süreci daha kolay ve sistematik yönetebilirsiniz.
Aşama 2: Tanımlama
Bu aşamada ekip, anlama aşamasındaki çıktılarını değerlendirir. Bu değerlendirmeler, odaklandığınız bağlamlar ve potansiyel çözümlerin sonuçları belirlenerek yapılır. Aşama, Sprint’iniz için belirlediğiniz odağın yanı sıra hedefler, başarı ölçütleriniz ve belirteçlerinizi de seçerek sona erer.
Bu aşamada kullanabileceğiniz araçlar: The Golden Path, Tasarım Prensipleri, Success Metrics & Signals gibi yöntemleri kullanarak bu süreci daha kolay ve sistematik yönetebilirsiniz.
Aşama 3: Eskiz
Bu aşamada Design Sprint ekibi bireysel olarak geniş bir fikir yelpazesi oluşturur ve birbirleriyle paylaşırlar. Burada, ilham kaynakları arayarak işe başlamalısınız, örneğin alternatif alanlardaki çözümlere bakmak faydalı olabilir. Ardından her bir katılımcı ayrı ayrı değerlendirilmek üzere fikirler üretir. Daha sonra bu fikir havuzu, gruplar halinde değerlendirerek daraltılır. Kendini en iyi ifade edebilen fikirler çözüm taslakları haline getirilerek görselleştirilir.
Bu aşamada kullanabileceğiniz araçlar: The Warm Up: Comparable Problem, Crazy 8’s, Solution Sketch, Crazy 8’s Sharing and Voting, Solution Sketch yöntemlerini kullanarak daha etkili ve efektif sonuçlar elde edecek şekilde fikir üretme aşamasını yönetebilirsiniz.
Aşama 4: Karar Verme
Bu aşamada ekip prototiplenecek ürünün konseptini kesinleştirir. Bu süreç ekip üyelerinin bir önceki aşamada yaptıkları çözüm taslaklarını paylaşmasıyla başlar. Ekip tüm taslakları karar alma metodlarıyla değerlendirir ve tek bir fikir üzerinde fikir birliği oluştururlar.
Karar alma metodları için kullanabileceğiniz araçlar: Present Solution Sketch, Dot Vote, Heatmap Voting, Decision Matrix yöntemleriyle büyük küçük fark etmeksizin her tür ekipte hızlı bir şekilde karar almayı sağlayabilirsiniz.
Aşama 5: Prototip Oluşturma
Bu aşamada, Design Sprint ekibi konsepti hayata geçirmek, prototipini oluşturmak, için birlikte çalışacaktır. Aynı zamanda tasarımımızı temellendirdiğimiz kavramların tam olarak ne olduğu ve ya ne içerdiği konusunda somut kararların verildiği andır. Bu kararları doğrulamak için olabildiğince gerçekçi prototipler yapmak isteyebilirsiniz ancak unutmayın burada hızlı olmak prototipiniz kadar önemli.
Design Sprint prototipleri, ürün geliştirmede kullanılan anlamından farklı olarak, Eskiz aşamasında hayal ettiğiniz deneyimin bir parçasıdır. Yani, tasarımınızı doğrulama aşamasına geldiğinizde potansiyel kullanıcınızdan, gerçeğe en yakın yanıtı alabilmek için prototipi de olabildiğince gerçek hale getirmeli ve yalnızca ihtiyacınız olan parçayı inşaa etmelisiniz. Bu, deneyim için tam akışı planlamak fakat yalnızca test etmek istediğiniz adımları oluşturmak anlamına gelir. Bu nedenle tasarımınızdaki her akış için tam ve işlevsel bir arka plan oluşturmanıza veya çözmenize gerek yoktur.
Bir hipotezi test etmek için prototip uygulamayı deneme-yanılma yöntemi olarak düşünebilirsiniz. Bu, hipotezinizi doğrulamak veya geçersiz kılmak için ihtiyaç duyduğunuz geri bildirimi almanızı sağlar.
Bu aşamada kullanabileceğiniz araçlar: Create a Kanban Board, Storyboard, Prototyping with Version Control gibi metodlardan, Miro, Mural ve Google Docs gibi araçlardan ve bunların yanı sıra, Adobe XD, Figma vb. lisanslı prototipleme programlarından da faydalanabilirsiniz.
Aşama 6: Doğrulama
Artık sona yaklaştığımız bu aşamada, Design Sprint ekibi oluşturulan konsepti kullanıcılara sunar. Bu ürünün kullanıcıyla buluştuğu yani en gerçek andır. Prototipinizle etkileşime giren kullanıcılardan geri bildirim alarak uygunluk incelemeleri yapmalısınız. Sprintinizi onaylanmış bir kavramla veya iyileştirmek için geçersiz bir kavramla bitirmiş olacaksınız. Her iki durumda da tasarımınızın geleceği için iyi bir ilerleme kaydetmiş olacaksınız. Yani, Sprint tamamlandığında, elinizde tamamlanmış, detaylı ve üretime hazır bir ürün olmayacak. Ama tekrar ettiğiniz bir süreç içine gireceksiniz, ve doğru yöne gittiğinizden emin olacaksınız.
Bu aşamada kullanabileceğiniz araçlar: Usability study, Cognitive Walkthroughs, Stakeholde Review gibi yöntemleri kullanarak en iyi şekilde doğrulama aşamasını gerçekleştirmiş olacaksınız.
Toolkit, kabaca bu süreci yönetirken kullandığımız alet edevattır diyebiliriz. Bahsettiğimiz tüm aşamaları daha kolay yönetmemizi sağlar. Fikirleri somutlaştırmaya olanak tanır ve ekibi daha canlı tutar. Oylama Sticker’ları, Post-it’ler, yeterince kalem Toolkit’iniz için yeterli olacaktır. Tabii bu fikirleri göstereceğiniz beyaz bir tahtayı da unutmamak gerek! Design Sprint yüzyüze yönetilen bir süreç olsa da, içinde bulunduğumuz dönem ve sonrasında dijital alanda kullanımı da oldukça yaygınlaştı. Bu nedenle dijitaldeki Toolkit’imiz elbette gerçek hayattakinden farklı. İnceleyelim!
Her zorluğun bir Tasarım Sprint’i ile ele alınması gerekmez; Tasarım Sprint'in doğru araç olmadığı pek çok durum vardır. Bir Sprint için iyi bir zorluk, "Ürünüm için gelecek vizyonunu 5 yıl sonra tanımla" veya "Çocukların ve teknolojinin ihtiyaçlarını daha iyi karşılamak için fırsatları keşfedin" gibi geniş kapsamlı bir şeyden, "İlk katılımı iyileştirin" gibi daha dar kapsamlı zorluklara kadar değişebilir.
Örneğin:
• Eğer aylar ya da yıllar sürecek bir projeye başlıyorsanız, sprint müthiş bir başlangıç yapmanıza yardımcı olur. Ancak unutmayın Sprint sadece uzun vadeli projeler için değildir.
• Eğer büyük bir problem ile karşı karşıyaysanız, ve çözüm uzun bir zaman ve para gerektiriyorsa, Sprint yaparak minimum maliyetle ve hızlı bir şekilde çözüme ulaşabilirsiniz.
• Önünüzde bir deadline varsa, kısa zamanda iyi çözümler elde edebilmeniz için kullanabilirsiniz. Adından da anlaşılacağı gibi, sprint hız için icat edilmiştir.
• Bazı önemli projelere başlaması zordur. Ya da yol üzerindeyken ivme kaybeder. Bu gibi durumlarda, sprint jet roketi görevi görür. Bir türlü başlamaktan kaçındığınız projeler konusunda size yardımcı olur.
Ancak, net bir ürün yönünüz varsa ve özelliklerini belirlediyseniz, muhtemelen bir Sprint'e ihtiyacınız yoktur. Yalnızca UX Tasarımcısı ve Geliştiricinin ürünü oluşturması için zamana ihtiyaçları vardır.
Ocean’s Eleven filmini birçoğumuz bilir. Filmin konusu, Las Vegas’taki bir kumarhane soygunu ve bu işi yapabilmek için her biri işinde uzman olan isimlerden oluşan bir ekibin kurulması. Herkesin bir uzmanlığının olması, işte takımı harika yapan da bu! Bu örneği neden veriyoruz peki? İşte Design Sprint için oluşturacağınız ekibiniz de bu titizlikle inşa edilmeli. Ekipteki herkes yeteneklerini ortaya koyduğunda her şey yapılabilir hale gelmeli.
Öncelikle takımda ‘Decider’ belli olmalı. Decider, takımın resmi karar alıcı kişisidir. Start-up’lar için bu kişi kurucu, CEO gibi kişiler olur. Daha büyük şirketlerde VP, ürün yönetici ya da takım lideri gibi kişiler olabilir. Decider’lar problemi derinlemesine anlayabilir, güçlü fikirleri vardır ve doğru çözümü bulabilecek haldedirler. Bu nedenle Decider’lar kesinlikle sprint’te bulunmalıdır. Decider 1 ya da 2 kişi olabilir. Ama her Sprint’te kesin 1 tane bulunmalıdır.
Sprint’teki ideal kişi sayısı 7’dir. Daha fazla kişiyle, sprint yavaş ilerlemeye başlar. İnsanları odaklı ve verimli tutmanız için de daha çok çaba sarf etmeniz gerekir.
Ekibin geri kalanında üründeki ya da projedeki kişiler olur. Tabii ekibi her zaman çalıştığınız kişilerle sınırlamak zorunda değilsiniz. Sprint farklı kişilerin bir karmasıyla daha başarılı olabilir.
Örneğin, servis robotu start-up’ı olan, Savioke’de tasarım aşamasında tabii ki mühendislerden harika fikirler çıkmış. Ama en önemli fikirlerden biri de iş geliştirme ekibinin başındaki kişiden gelmiş. Çünkü otellerin nasıl işlediğini ve robottan ne bekleyebileceklerini herkesten iyi biliyormuş. Bu nedenle Sprint’te ekibinizi oluştururken konuyla alakalı deneyimi olan kişilerden yararlanmak tasarımınızı daha ileri bir boyuta taşıyacaktır.
Bir de son olarak ‘Facilitator’ var. Bu kişi zaman yönetimi, konuşmalar ve tüm süreçten sorumlu kişidir. Bir bakıma moderatör demek de doğru olacaktır. Bir toplantıyı yönetirken kendine güvenen, tartışmaları özetleyebilecek ve insanları susup devam etmelerini söyleyebilecek kişi olması gerekir.
Decider ve Facilitator kişileri aynı kişi olmamalıdır. Çünkü Facilitator’ın fikirler hakkında bir önyargısı olmaması lazım. Facilitator normalde takımla çalışan birinin olmaması daha iyi çalışır, ama bir zorunluluk değil.
Aşama aşama ilerlediğimiz, birçok yöntem ve aracı bir arada kullandığımız Design Sprint sürecinde kimlerle, ne şekilde ilerlememiz gerektiğini de iyi analiz ettikten sonra başarıya ilerleyen tasarımlar çıkarmamız kaçınılmaz hale gelecektir!
.jpg)
