Bu İçerikte Yer Alan Ana Başlıklar:
• Empati Haritası (Empathy Mapping)
• Empati Haritası Nedir?
• Empati Haritası Ne İşe Yarar?
• Empati Haritası Nasıl Yapılır?
• Empati Haritalarının Avantajları Nelerdir?
• Empati Haritası Örneği
Empati haritası gibi kullanıcıyı anlamaya yönelik teknikleri Userspots Akademi'de online olarak devam eden; UX Araştırma, Design Thinking ve Design Sprint ile UX/UI eğitimlerimizde keşfedebilirsiniz
Günlük hayatta insanlarla iletişim halindeyken ne kadar empati kuruyorsunuz? Çevremizdeki insanlarla iletişimimizde ne kadar empatik olursak o kadar sağlıklı ilişkiler kurabileceğimizi biliyoruz. Peki bunun sadece ikili ilişkilerde değil, tasarım süreçlerinde de önemli olduğunu söylesek? Evet, biz tasarım süreçlerinde empatiyi birçok aşamada kullanıyoruz. Empati ve tasarım denince de ilk akla gelen kavram “empati haritası” oluyor.
Empati haritasının ne olduğunu anlatmadan önce empatinin ne olduğuna bakalım.
Empati, bir kişinin kendisini duygu ve düşüncelerinden soyutlayarak bir başkasının inançlarına, arzularına ve özellikle duygularına karşı farkında olma ve anlayabilme yeteneğidir. Empati, tasarımcılar için temel bir beceridir çünkü kullanıcılarla özdeşleşmelerine ve onların bakış açılarını benimsemelerine olanak tanır.
Şimdi empati haritasına dönebiliriz.
Tasarımcıların kullanıcı hakkında ne bildiğini ifade etmek için kullandığı bir görselleştirme aracıdır. Bu araç, kullanıcının ihtiyaç ve isteklerinin ardındaki 'neden'e ilişkin daha kapsamlı bir anlayış oluşturmanıza yardımcı olur.
Evet, burada da duvarın karşısında yapışkan notlar ile beyin fırtınası yapan bir ekip gözünüzün önünde canlanabilir…
Empati haritası (empathy mapping) yönteminde oluşturmak istediğiniz tasarımsal üründen daha çok, bu ürünü kullanacak kişileri odağına almanızı sağlayan empatik bir tasarım süreci hedeflenir. Kullanıcı hakkında bildiklerinizi belirleyip, bu bilgileri bir şablona konumlandırdıkça kullanıcının zihin yapısı, sorunları veya fırsat alanları hakkında daha bütünsel bir bakış açısı kazanabilirsiniz.
Gelin bu yönteme neden ihtiyaç olduğuna bir bakalım.
Empathy mapping, kullanıcının zihin dünyasına girmenize ve çözümler üretmeden önce olaylara kullanıcı bakış açısı ile yaklaşmanıza yardımcı olur. Bir kullanıcının eylemlerinin arkasındaki sebepleri daha iyi anlayarak aksiyonlarınızı daha sağlam şekilde alabilirsiniz.
Bu aksiyonları alırken kullanıcı verilerinden beslenmek tasarımınızı hedefinize daha çok yakınlaştıracaktır. Hatta belki de hedefinizin ne olması gerektiğini anlamanızı sağlayacaktır.
Çok fazla potansiyel kullanıcı ve bu kullanıcıların oluşturduğu çok fazla veri var. Tüm bu verilerden anlamlı bir çıktı çıkarmak pek de kolay değil…
Empati haritası, kullanıcılarınızın zihninin derinliklerine inip, onların beklenti ve ihtiyaçlarını görmenizi sağlar. Odak noktanız için önemli olan olumlu ve olumsuz alanları net bir şekilde belirlemenize yardımcı olur. Dağınık veri kalabalıklarından anlamlı bir bütün oluşturmanıza yardımcı olur.
Ayrıca empati haritaları tasarım süreci boyunca kullanılabilir ve yeni veriler elde edildikçe haritanızda değişiklikler yapabilirsiniz.
Peki ya nasıl?
İlk olarak; odak kullanıcıyı belirlemeniz gerekiyor. Belirlenen kullanıcı ya da persona kim? Bu kullanıcının durumu ve rolü ne? Eğer birden fazla kullanıcı varsa her birinin ayrı haritası olmalıdır.
Persona hakkında detaylı bilgiye ulaşmak için “Persona Nedir, Nasıl Yapılır?” yazımızı inceleyebilirsiniz.
İkinci olarak; oluşturacağınız görsel şablonu dört bölüme ayırmanız ve her bir bölümde farklı soruların cevaplarını arıyor olmanız gerekiyor.
Standart bir empati haritası sorduğu sorulara göre kullanıcıyı merkeze alarak şu şekilde ayrılıyor; Söylüyor (Says) , Düşünüyor (Thinks), Yapıyor (Does) ve Hissediyor (Feels).
İlk bölüm ile başlayalım.
Söylüyor – Kullanıcının ürün hakkında ne söylediğidir. Bu bölümde, kullanıcı görüşmeleri veya kullanıcı testi oturumları sırasında kaydedilen kullanıcılardan gerçek alıntılara yer verilir.
Düşünüyor - Kullanıcı bir ürünle etkileşime girerken neler düşünüyor? Kullanıcının düşüncelerini ne meşgul ediyor? Kullanıcının önemsediği nedir?
Yapıyor – Kullanıcı hangi işlemleri yapıyor? Hangi eylem ve davranışları fark ettiniz?
Dış unsurlardan gelen verileri konumlandırdıktan sonra, kullanıcının zihninde olan ve direkt gözlemlenemeyen düşünce ve duyguları keşfetmek için zihnin içindeymiş gibi düşünmeye çalışın. Bunları, araştırma sırasındaki alıntılardan çıkartarak veya veriler ışığında tahminler yürüterek gerçekleştirebilirsiniz. Yani bir başkasının zihninde olmanın nasıl bir şey olduğunu hayal etmeye çalışmalısınız.
Hissediyor – Bu bölüm, kullanıcının duygu durumunu içerir. Kullanıcıyı endişelendiren nedir? Kullanıcı neye heyecanlanıyor? Deneyim, kullanıcının neyi düşünmesini sağlıyor?
Empati haritanızdaki sorular, yaklaşımınıza ve cevabını özellikle almak istediğiniz kısımlara göre değişkenlik gösterebilir. Kimi şablonlarda yukarıdaki gibi dört ana başlık varken, bazı haritalarda “ne duyuyor?” gibi farklı sorulara ve “acı/kazanç noktaları (pains/gains)” gibi bölümlere yer verilebilir. Siz de odak konunuza göre empati haritalarınızda ufak değişiklikler yapabilirsiniz.
Eğer bir tasarım ekibiniz varsa, ekip üyelerinin deneyim hakkındaki düşüncelerini paylaşmalarını sağlayın. Bakış açılarını nasıl değiştirdiğini veya yeni içgörüler üretip üretmediğini öğrenin. Herkes düşüncelerini açık ve şeffaf bir şekilde aktarırsa süreciniz o kadar verimli geçecektir.
Empati haritaları oluşturmak bir takım sporudur. Ekibinizin içerisindeki farklı departmanlardan insanları ve paydaşları da sürece dahil etmek, farklı bakış açıları ile haritanızı zenginleştirecektir. Ne kadar farklı insan sürece dahil olursa empati haritasının avantajlarından o kadar faydalanabilirsiniz.
Kullanıcıyı anlamanın iyi bir yolu olan Empati Haritaları’nın avantajlarını saymak istersek:
• Kullanıcının daha iyi anlaşılması
• Tek bir görsel şablonda verilerden damıtılmış görüntüye ulaşmak
• Araştırmadan elde edilen önemli içgörüleri görebilmek
• Hızlı ve düşük maliyetli olması
• Mevcut bilgi ve hedeflere göre kolayca özelleştirilebilir, değişiklik gösterebilir olması
• Ekipler arasında ortak anlayışı ortaya çıkarabilmesini söyleyebiliriz.
Haydi empati haritasını bir örnek üzerinden inceleyelim…
Üniversite 2. Sınıfa giden Batuhan gelecekte kendini geliştirmek istediği bölüm konusunda kararsız. Edinmek istediği mesleği keşfetmek için çözüm yolları ararken kariyer için yol gösteren dijital bir platform ile tanışıyor.
Bu deneyim sürecinden belli başlı çıktıları oluyor…
Ne söylüyor?
“İlgi çekici bir yere benziyor.”
“Burada bana fayda sağlayacak bir şeyler bulabilir miyim?”
“Bu sayfa biraz karışık geldi.”
Ne düşünüyor?
“Karışık olduğu için daha fazla kurcalamasam mı”
“Bana göre bir şey bulabilirim, biraz daha uğraşayım.”
Ne yapıyor?
Her sekmeye göz atmaya çalışıyor.
Bilgilendirme yazısını okuyor.
Ne hissediyor?
Heyecanlı: Platform içerisinde geziniyor.
Meraklı: Bilgilendirme metinlerini detaylı şekilde inceliyor.
Artık tasarım ekibi olarak kullanıcının zihninden geçenlere daha çok hakimiz :) Tasarım sürecimiz boyunca bu şablonumuzdan faydalanabiliriz.
Tüm bunları yaptıktan sonra artık dijital platformunuzda ya da tasarımını geliştireceğiniz herhangi bir üründe ne gibi değişiklikler yapacağınıza, neyin iyi olduğuna, neyin geliştirilmesi gerektiğine karar verebilirsiniz. Sitenizin tasarımını veriler ışığında yeniden tasarlayabilirsiniz ve dijital ürününüzün bir fonksiyonu üzerine yenilemeler yapabilirsiniz…
Bütün bu soruların cevaplarını da kendi başınıza değil, farklı farklı insanların iç görülerini dahil ederek empatik bir deneyim süreci sonunda vereceksiniz.
Unutmamak gerekir ki, tasarım süreçlerinde zamanla insan davranışları değişebilir, bu da kullanıcı alışkanlıklarının değiştiğine işaret edebilir. Bu yüzden empatiyi tasarım süreci boyunca elden bırakmamalı, empati haritalarınızın da zaman içerisinde değişebileceğini bilmelisiniz.
Empati dolu tasarımlar!
-min.jpg)
