Sağlarlık (Affordance), bir ürünün nasıl kullanıldığının anlaşılmasını sağlayan, o ürünün temelde sahip olduğu özelliklerdir.
Sağlarlık için kullanıcı ve nesne arasındaki ilişkide bir eylem olasılığıdır da denilebilir. Örneğin, Bir topu elinize aldığınızda yuvarlak oluşu size, yuvarlanabileceğini anlatır. Onu elinizde tutarken uyguladığınız kuvvet, onun fırlatılabilecek ağırlıkta olduğunu size söyler. Esnek olduğunu farkettiğinizde ise zıplayabileceğini anlarsınız. Etkileşime geçildiği takdirde kapı kolu ile kapıyı açmak da sağlarlık örneğidir.
Altı çeşit sağlarlık vardır, bunlar:
1. Belirgin Sağlarlık: Bir nesnenin veya dilin, fiziksel görünümünü kullanarak ipuçları veren sağlarlık türüdür. Örneğin, “e-posta adresini girin” kelimelerini içeren bir giriş alanı, girilen bir e-posta adresini sağlar.
2. Gizli Sağlarlık: Kullanıcının bir eylemi gerçekleştirmesiyle birlikte ortaya çıkan sağlarlıktır. Gizli sağlarlık dağınıklığı azaltır. Ayrıca kullanıcıların gerçekleştirebileceği eylemlerin hiyerarşi/önem düzeyini vurgulamak için kullanılır. Aşağı doğru açılan menüler buna örnektir.
3. Model Sağlarlık: Kullanıcıların zaten tanıdığı kalıplara dayandığı için en yaygın sağlarlık türüdür. Kullanıcıların ezberleme ihtiyacını ortadan kaldıran kullanışlı, zihinsel kısayollar sağlar. Bir web sitesinin ana sayfasındaki navigasyon, model sağlarlığa örnek olarak gösterilebilir.
4. Mecazi Sağlarlık: Bu sağlarlık gerçek hayattaki nesneleri, kullanıcıların gerçekleştirebileceği eylemler için birer metafor olarak kullanır. Örneğin, büyüteç simgesi aramayı; zarf simgesi e-posta göndermeyi sağlar.
5. Yanlış Sağlarlık: Bir eylemi sağlıyor gibi görünen ancak başka bir eylemi sağlayan ya da hiçbir eylem sağlamayan sağlarlık türüdür. Örneğin, etkin olmayan ancak aslında tıklanabilir olan renkli bir buton yanlış bir sağlarlıktır.
6. Olumsuz Sağlarlık: Kullanıcılara, bazı tasarım öğelerinin aktif olmadığını ve bu öğelere göre hareket edilemeyeceğini belirten sağlarlık türüdür.
Arayüzlerde yer alan sağlarlıklar kullanıcılara, gerçekleştirecekleri görevleri anlamalarına yardımcı olan zihinsel kısayollar sağlar.
